Wapń – jak go suplementować i z czym łączyć?
Właściwości
Wapń pełni wiele ważnych funkcji m.in. uczestniczy w mineralizacji tkanki kostnej i zębów, pomaga w funkcjonowaniu mięśni poprzez pobudzenie ich skurczu, przenosi impulsy nerwowe, przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi, jest kofaktorem enzymatycznych reakcji trawiennych. Bierze udział w procesie podziału i specjalizacji komórek.
Wystarczające spożycie wapnia (AI) z wszystkich źródeł:
Wartości AI dla wapnia określane są na podstawie zwyczajowego spożycia wapnia.
| Okres | Kobiety (mg/dl) | Mężczyźni (mg/dl) |
|---|---|---|
19-65 r.ż | 1 000 | 1 000 |
Powyżej 65 r.ż | 1 200 | 1 200 |
Ciąża | 1 000 | - |
Przyjmowanie:
Należy przyjmować w trakcie posiłków. Dla osiągnięcia najwyższej skuteczności wchłaniania wapnia zaleca się podawać jednorazowo minimum 500 mg wapnia. Wyższą biodostępność wykazują organiczne formy wapnia (cytrynian, glukonian, mleczan), zwłaszcza u osób z niedoborem kwasu solnego w żołądku i osób starszych. Dla optymalnego wykorzystania wapnia niezbędny jest odpowiedni poziom witaminy D.
Interakcje wapnia z lekami i składnikami odżywczymi
- Zwiększone wchłanianie wapnia powodują: lizyna, laktoza, kwas mlekowy, kwas cytrynowy.
- Na upośledzone wchłanianie wapnia wpływają: środki zobojętniające kwas solny, leki przeciwdrgawkowe, kolchicyna, cholestyramina, kortykoidy, aminoglikozydy, amfoterycyna B, środki przeczyszczające, orlistat, rifampicyna, tetracykliny, L-tyroksyna, kadm, palenie tytoniu, kwas fitynowy, siarczan, kwas szczawiowy.
- Zwiększone wydalanie wapnia przez nerki powodują: aminoglikozydy, leki przeciwdrgawkowe, aspiryna, bumetanid, cholestyramina, kortykoidy, kwas etakrynowy, furosemid, kofeina.
- Podwyższony poziom wapnia we krwi powoduje: nadmierne spożycie wapnia, tiazydy moczopędne, estrogen, teofilina.
Kiedy może dochodzić do zwiększonego zapotrzebowania na wapń?
- W przypadku niedostatecznego poziomu witaminy D, magnezu, witaminy B6, cynku oraz w wyniku spożywania alkoholu.
- W przypadku zwiększonego wydalania wapnia przez nerki np. z powodu wysokiego spożycia fosforu, sodu i aminokwasów siarkowych.
Z czym łączyć wapń?
- Witamina D, witamina A i bor wpływają na podwyższenie poziomu wapnia we krwi, co może mieć znaczenie podczas suplementacji wapnia.
- Wapnia nie należy łączyć z żelazem i cynkiem, ponieważ może obniżać ich wchłanianie.
- Dla optymalnego wchłaniania i wykorzystania wapnia wymagana jest witamina D.
Specyficzne interakcje:
- Środki zobojętniające kwas solny (inhibitory pompy protonowej, blokery receptorów H2) obniżają wchłanianie węglanu wapnia.
- Wapń może osłabiać wchłanianie antybiotyków tetracyklin i chinolonu. Suplementy zawierające wapń powinny być przyjmowane 2-4 godzin przed lub po przyjęciu antybiotyku.
- Wapń może obniżać wchłanianie alendronianu. Polecany jest odstęp minimum 2 godzin od spożycia wapnia i przyjęcia bisfosfonianów.
- Duże dawki wapnia mogą zmniejszać skuteczność blokerów kanałów wapniowych.
- Przyjmowanie wapnia razem z gentamycyną zwiększa toksyczne działanie na nerki.
- Wapń obniża działanie lewotyroksyny. Suplementy wapnia powinny być przyjmowane 2-4 godzin przed lub po przyjęciu lewotyroksyny.
